Liệu pháp estrogen có thể ngăn ngừa đái tháo đường type 2 như thế nào ?
CLB Sinh Viên Dược Lâm Sàng – CPC
Nghiên cứu mới này góp phần củng cố thêm ý kiến cho rằng liệu pháp estrogen có thể giúp ngăn ngừa bệnh lý đái tháo đường type 2 sau thời kì mãn kinh, sau đó nghiên cứu xác định cơ chế mà hormon này kiểm soát lượng đường trong máu.
Trong một nghiên cứu về chuột sau mãn kinh và tế bào người, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng estrogen nhắm vào những tế bào đặc biệt trong tụy và ruột làm tăng ngưỡng đường chịu đựng được của cơ thể.
Liệu pháp này có mối tương quan đến khả năng làm hạ nguy cơ mắc đái tháo đường type 2.
Jacques Philippe – Trưởng nhóm nguyên cứu, cũng là người mắc đái tháo đường đặc biệt, hiện đang làm việc tại khoa Y tại trường đại học Geneva ở Thụy Sĩ cùng đồng nghiệp gần đây đã công bố kết quả của nguyên cứu trên tạp chí JCI insight.
Theo kết quả nghiên cứu ước tính khoảng 30,3 triệu người – hoặc khoảng 9,4 % dân số Hoa Kỳ – đang sống chung với bệnh tiểu đường, tình trạng bệnh lý có lượng đường trong máu trở nên quá cao.
Đái tháo đường type 2 xuất hiện khi cơ thể cố gắng để sử dụng insulin một cách có hiệu quả – hormon điều hòa đường huyết – đái tháo đường type 2 chiếm khoảng 90 – 95% trong tổng số các trường hợp mắc đái tháo đường.
Nghiên cứu trước đây đã gợi ý rằng sau khi mãn kinh, phụ nữ có thể phải đối mặt với nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 cao hơn bình thường. Điều này đã được quy cho là do những thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như giảm nồng độ estrogen.
Sau nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã tiến hành điều tra nghiên cứu liệu có nên hay không dùng liệu pháp thay thế estrogen trong việc giúp ngăn chặn đái tháo đường type 2 ở phụ nữ sau độ tuổi mãn kinh, và nhiều nghiên cứu đã đem lại kết quả tích cực.
Nói như vậy, cơ chế chính xác mà estrogen có thể bảo vệ cơ thể ngăn chặn bệnh lý đái tháo đường type 2 không rõ ràng – cho đến tận bây giờ.
Estrogen nhắm vào các tế bào của tụy và ruột.
Theo nghiên cứu của Philippe và đồng nghiệp, họ dùng estrogen cho chuột sau mãn kinh.
Trong khi những nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào việc estrogen ảnh hưởng như thế nào đến tế bào sản xuất insulin của tụy thì nghiên cứu mới nhất này cũng đã xem xét đến việc hormon này tác động như thế nào đến tế bào sản xuất glucagon, một hormone có tác dụng làm tăng đường huyết.
“Thật vậy”, Philippe nói, “nếu tụy phóng thích insulin thì nó cũng phóng thích một lượng glucagon, một hormone có tác dụng ngược lại: insulin bắt giữ đường, trong khi glucagon phóng thích đường. Do đó, đái tháo đường là một tình trạng bệnh lý gây ra bởi sự mất cân bằng giữa hai hormone đảm nhiệm chức năng kiểm soát mức đường huyết trong máu.”
Nghiên cứu mới cho thấy rằng tế bào alpha của tụy hay tế bào tiết glucagon nhạy cảm với estrogen, hormon này làm cho các tế bào alpha của đảo tụy phóng thích ra ít glucagon hơn, nhưng nhiều hơn hormon GLP1.
Và đáng chú ý, GLP1 cũng được phóng thích ra bởi ruột sau khi ăn; điều này khuyến khích bài tiết insulin, ngăn chặn sự bài tiết glucagon, và làm tăng cảm giác no.
“Thực tế, ruột nuôi dưỡng các tế bào gọi là các tế bào L rất giống với các tế bào alpha ở tụy và có chức năng chính là tạo ra GLP1,” lời giải thích của tác giả nghiên cứu đầu tiên Sandra Handgraaf, cũng thuộc Khoa Y tại Đại học Geneva.
“Chúng tôi cũng quan sát thấy sự gia tăng mạnh mẽ trong việc sản xuất GLP1 của các tế bào đường ruột”, Sandra Handgraaf giải thích, “chứng minh vai trò quan trọng của ruột trong kiểm soát cân bằng carbohydrate và ảnh hưởng của estrogen trên toàn bộ các chất chuyển hóa bị đe dọa.”
Các nhà nghiên cứu đã có thể xác nhận kết quả của họ trong các dòng tế bào của con người.
Liệu pháp estrogen có thể có lợi
Liệu pháp thay thế hormone có thể liên quan đến một số nguy cơ sức khỏe đối với phụ nữ sau mãn kinh, như nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn.
“[…] nếu việc điều trị hormone được thực hiện trên 10 năm sau mãn kinh thì kéo theo đó là nguy cơ tim mạch tăng lên một cách kinh ngạc”, Philippe lưu ý.
Tuy nhiên, ông cũng cho biết thêm rằng nếu liệu pháp thay thế estrogen chỉ kéo dài trong một vài năm ngay sau khi mãn kinh thì dường như không làm tăng nguy cơ tim mạch. Nó cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
“Trong bối cảnh của bệnh tiểu đường, việc điều trị bằng liệu pháp estrogen nên tránh, trong mọi trường hợp, sự bùng nổ các trường hợp mắc bệnh tiểu đường ở nữ giới. Những phương pháp điều trị tốt, được kiểm soát tốt, mới thực sự có giá trị cho sức khỏe phụ nữ. “
Người dịch: SVD3. Nguyễn Thị Hương Giang – SVD5. Trần Thị Thu Thảo
