VERAPAMIL CÓ THỂ CÓ TÁC DỤNG MỚI TRONG BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 1
Theo dữ liệu mới cho thấy, ở trẻ em và thanh thiếu niên mới khởi phát bệnh đái tháo đường type 1, Verapamil (thuốc chẹn kênh Canxi) đã làm chậm sự phá hủy của các tế bào beta tuyến tụy sản xuất insulin trong thời gian lên đến một năm.
Sử dụng Verapamil hàng ngày trong vòng một tháng sau khi chẩn đoán đã làm tăng bài tiết peptide C (thước đo đánh giá mức độ bảo tồn chức năng tế bào beta đảo tụy) lên 30% so với giả dược ở 52 tuần, mà không xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng nào.
Nói cách khác, Verapamil đã trì hoãn sự suy giảm dự kiến trong sản xuất peptide C từ 3 đến 6 tháng sau khi chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 1.
“Chúng tôi nghĩ rằng đây là một phát hiện thú vị, hy vọng sẽ tác động đến việc chăm sóc trẻ em mắc bệnh đái tháo đường type 1 trong giai đoạn mới khởi phát”, trích lời tác giả chính Gregory P. Forlenza, MD trong bài trình bày tại cuộc họp thường niên về Công nghệ tiên tiến & Điều trị bệnh đái tháo đường (ATTD) vào ngày 24 tháng 2 năm 2023.
Forlenza – bác sĩ Nội tiết Nhi khoa tại Trung tâm Đái tháo đường Barbara Davis, cơ sở Y tế Anschutz, đại học Colorado, Aurora cho biết thêm: “Dựa vào hồ sơ đánh giá tình an toàn và hiệu quả của thuốc, đặc biệt khi so sánh với các thuốc ức chế miễn dịch, việc dùng thuốc Verapamil đường uống, một lần mỗi ngày và chi phí thấp nên được xem xét cho những bệnh nhân mới được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường type 1.”
Robert A. Gabbay, MD, PhD, Giám đốc Khoa học và Y tế, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ đã trả lời với Medscape Medical News: “Đây là một nghiên cứu sơ bộ thú vị cho thấy rằng một loại thuốc cũ – Verapamil có thể có lợi ở những người mới được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường type 1 để giúp bảo tồn chức năng tế bào beta và sản xuất insulin. Chúng tôi mong đợi các nghiên cứu lớn hơn để xác minh những báo cáo ban đầu này.”
Dữ liệu mới cũng được công bố đồng thời trên JAMA như một phần của thử nghiệm CLVer (Liệu pháp vòng kín kết hợp và Verapamil để bảo tồn tế bào Beta trong thử nghiệm bệnh đái tháo đường type 1 mới khởi phát).
Thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi, tại sáu trung tâm có liên quan đến 113 người tham gia, độ tuổi từ 7-17 mắc bệnh đái tháo đường type 1 mới được chẩn đoán. Họ được chọn ngẫu nhiên vào các hệ thống truyền dẫn insulin tự động tiên tiến nhất hiện có trên thị trường hoặc chăm sóc tiêu chuẩn để kiểm tra tác động của việc kiểm soát glucose chuyên sâu đối với nồng độ peptide C suốt 52 tuần trong thời gian đại dịch COVID-19 (từ tháng 7/2020 đến tháng 9/2022). 88 bệnh nhân nặng từ 30 kg (66 lb) trở lên được tiếp tục chọn ngẫu nhiên (1:1) dùng Verapamil giải phóng kéo dài hàng ngày hoặc giả dược trong cùng thời gian.
Những phát hiện tích cực đối với Verapamil được xuất bản trong một bài báo, trái ngược với những phát hiện tiêu cực đối với hệ thống truyền dẫn insulin tự động (AID). Hệ thống AID không ngăn chặn được sự suy giảm peptide C dự kiến, bác bỏ một giả thuyết lâu nay cho rằng việc giảm độc tính glucose có thể bảo tồn chức năng tế bào beta ở những người mới được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường type 1, Forlenza lưu ý.
Liệu pháp kết hợp liệu có tác dụng?
Trong những năm gần đây, các tác nhân điều hòa miễn dịch ngày càng được chứng minh có thể bảo tồn chức năng tế bào beta ở cả bệnh đái tháo đường type 1 mới khởi phát và tiền lâm sàng. Một tác nhân như vậy, Teplizumab (Tzield, Provention Bio), đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt vào tháng 11 năm 2022 để trì hoãn sự khởi phát của bệnh đái tháo đường type 1 ở những người có nguy cơ cao.
Từ lâu thuốc chẹn kênh canxi như Verapamil đã được dùng để điều trị tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim có thể đạt được mục tiêu tương tự với Teplizumab, nhưng theo một cách khác đó là giảm sự phá hủy quá mức protein gây ra quá trình chết theo chương trình (apoptosis) và phá hủy tế bào beta.
Forlenza đã trình bày kết quả so sánh khả năng bảo tồn peptide C khi sử dụng Verapamil (mức 30%), thấp hơn nhiều so với Teplizumab (mức 75%)
Người điều hành phiên họp Torben Biester, MD- bác sĩ chuyên khoa đái tháo đường nhi khoa tại Trung tâm đái tháo đường Auf der Bult-Zentrum dành cho trẻ em và thanh thiếu niên, Hannover, Đức nhận xét: “Verapamil là một viên thuốc dùng hàng ngày với chi phí thấp. Teplizumab là một liệu pháp miễn dịch có giá rất cao ở Mỹ, truyền hai lần trong 10 ngày, vì vậy nó gây thêm gánh nặng cho bệnh nhân và nhiều nguy cơ gặp tác dụng phụ hơn.”
Biester nói thêm: “Liệu pháp kết hợp có thể được dùng trong tương lai.”
Và trong một bài báo đăng tải trên JAMA cùng với hai bài báo của CLVer, Jennifer Couper, MD, Đại học Adelaide, Úc, đồng ý: “Một phương pháp điều trị bằng đường uống dễ dung nạp, giá rẻ như Verapamil với những lợi ích khiêm tốn đối với việc sản xuất peptide C là phù hợp với thực tiễn”.
Cô lưu ý công trình mới “Hỗ trợ việc nghiên cứu sự kết hợp của Verapamil với các tác nhân hiệu quả khác trong giai đoạn đầu của bệnh đái tháo đường type 1 trước khi tiến triển sự phụ thuộc Insulin.”
Kết quả Verapamil “tuyệt vời” nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn
Trong phần thử nghiệm Verapamil của nghiên cứu CLVer, sau 52 tuần, liều Verapamil ở những thanh thiếu niên nhận được thuốc dựa trên cân nặng và khả năng dung nạp, dao động từ 120-360 mg/ngày.
Kết quả chính, diện tích dưới đường cong của peptide C duy trì ổn định, từ 0,66 pmol/mL lúc ban đầu xuống 0,65 pmol/mL sau 52 tuần ở nhóm dùng Verapamil, so với mức giảm từ 0,60 pmol/mL xuống 0,44 pmol/mL với giả dược, sự khác biệt đáng kể là 0,14 pmol/mL (P = 0,04), cho thấy mức độ peptide C cao hơn 30% trong nhóm dùng Verapamil.
Forlenza nhận xét trong phần trình bày: “Đối với chúng tôi, đây là một kết quả thú vị kì lạ”.
Ở tuần thứ 52, không có sự khác biệt đáng kể về giá trị HbA1c ở nhóm dùng Verapamil và nhóm giả dược (6,6% so với 6,9%). Liều insulin hàng ngày lần lượt là 0,65 so với 0,74 đơn vị/kg/ngày cũng không có sự khác biệt đáng kể.
Một trường hợp hạ đường huyết nghiêm trọng xảy ra ở mỗi nhóm và một trường hợp nhiễm toan ceton do đái tháo đường xảy ra ở nhóm giả dược. Trong nhóm dùng Verapamil, ba người tham gia có biểu hiện bất thường “không nghiêm trọng” trên điện tâm đồ (ECG) và một người bị tăng huyết áp.
Biester cho biết ông không “lo lắng” về một số lượng nhỏ các bất thường điện tâm đồ nhẹ được ghi nhận trong nghiên cứu với Verapamil, vì đây là một tác dụng phụ đã biết. Nhưng nhìn chung, ông ấy nói: “Tôi nghĩ rằng còn quá sớm để đưa ra khuyến nghị sử dụng thường xuyên chỉ sau một nghiên cứu, mặc dù kết quả rất khả quan.”
Ông lưu ý rằng: Ông ấy đang tham gia vào một nghiên cứu tương tự đang diễn ra về Verapamil ở người lớn mắc bệnh đái tháo đường type 1 mới khởi phát, được gọi là Ver-A-T1D.
Không có tác dụng kiểm soát đường huyết chặt chẽ của peptide C: ” Một viên thuốc khó “
Trong phần AID của nghiên cứu, 113 người tham gia được chọn ngẫu nhiên theo tỷ lệ 2:1 vào một trong hai hệ thống AID có trên thị trường (Tandem t:slim X2 với Control-IQ hoặc Medtronic 670G hoặc 780G) cộng với tiếp xúc thường xuyên (trung bình 35 lần) bởi nhân viên nghiên cứu, hoặc quản lý tiêu chuẩn bằng cách sử dụng máy theo dõi đường huyết liên tục (CGM) với máy bơm insulin hoặc tiêm nhiều lần hàng ngày.
Ở tuần thứ 52, HbA1c là 6,5% đối với nhóm điều trị tích cực so với 7,1% ở nhóm chăm sóc tiêu chuẩn, một sự khác biệt đáng kể. Nhóm điều trị tích cực có thời gian đường huyết trong khoảng 70-180 mg/dL (mức 78%) dài hơn đáng kể so với chăm sóc tiêu chuẩn (mức 64%).
Tuy nhiên, sự thay đổi về diện tích dưới đường cong của peptide C không khác biệt giữa hai nhóm, giảm từ 0,57 pmol/mL lúc ban đầu xuống 0,45 pmol/mL sau 52 tuần với hệ thống AID, so với mức giảm từ 0,60 pmol/L xuống 0,50 pmol/L với việc chăm sóc tiêu chuẩn (P = 0,89).
Forlenza nhận xét giả thuyết rằng kiểm soát đường huyết chặt chẽ sẽ làm trì hoãn quá trình bài tiết peptide C “là điều mà tôi nghĩ rằng nhiều nhà nội tiết học cho là đúng và điều mà tôi đã nghe nhiều đồng nghiệp nói đến trong nhiều năm.”
Do đó, ông cho biết những phát hiện này là “một viên thuốc khó nuốt đối với chúng tôi… nhưng điều quan trọng đối với chúng tôi trong lĩnh vực này là phải hiểu.”
“Ngay cả với những người tiếp xúc thường xuyên cao hơn nhiều so với mức chúng tôi có thể thực hiện trong chăm sóc lâm sàng tiêu chuẩn và ngay cả khi sử dụng các hệ thống AID tiên tiến nhất hiện có… chúng tôi hoàn toàn không thấy sự khác biệt về mức độ peptide C được kích thích ở bất kỳ các mốc thời gian trong suốt một năm đầu tiên hoặc sau 52 tuần.” “Vì vậy, theo ý kiến của chúng tôi, điều này” kết hợp với một nghiên cứu trước đó từ năm 2022 , “nên dập tắt giả thuyết này,” ông nói.
“Bản thân việc kiểm soát đường huyết tuyệt vời đã có lợi ích, nhưng nó không phải là một biện pháp can thiệp thành công để bảo tồn tế bào beta.”
Nguồn: Old Drug Verapamil May Have New Use in Type 1 Diabetes – Medscape – Feb 27, 2023.
Sinh viên thực hiện:
- Nguyễn Đoàn Tịnh Tâm
- Ngô Thanh Lộc
- Phạm Vy Tỷ
- Trần Nguyễn Châu Quỳnh
